กาญจนบุรีไม่เพียงโดดเด่นด้านธรรมชาติอันงดงาม แต่ยังเป็นเมืองแห่งประวัติศาสตร์ที่มีพิพิธภัณฑ์น่าสนใจมากมาย ทั้งพิพิธภัณฑ์ที่บอกเล่าเรื่องราวสงครามโลกครั้งที่ 2 พิพิธภัณฑ์ทางโบราณคดี และพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงวิถีชีวิตวัฒนธรรม มาดูกันว่ามีพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีที่น่าสนใจอะไรบ้าง
1.พิพิธภัณฑ์หินตก
พิพิธภัณฑ์หินตกเป็นพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีที่ตั้งอยู่ในบริเวณครัวของนักโทษในอดีต ภายในพิพิธภัณฑ์จะมีการจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้ของนักโทษที่ถูกค้นพบในช่องหินปูนลึก 25 ฟุต ซึ่งครั้งหนึ่งเคยเป็นที่ทิ้งขยะ สถานที่แห่งนี้ยังคงรักษาบรรยากาศดั้งเดิมไว้ เพื่อสื่อถึงช่วงเวลาในอดีตที่เคยมีนักโทษอาศัยอยู่กว่า 300 คน
สำหรับใครที่อยากเรียนรู้ประวัติศาสตร์ในยุคนั้น ๆ พร้อมทั้งศึกษาถึงประวัติศาสตร์ พิพิธภัณฑ์หินตกเป็นพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีที่คุณไม่ควรพลาด ยิ่งได้เข้าพักที่หินตก ริเวอร์แคมป์ ณ ช่องเขาขาด (Hintok River Camp @ Hellfire Pass) ที่พักแนวแกลมปิ้งริมแม่น้ำแควที่ตั้งอยู่บนพื้นที่ประวัติศาสตร์ของโลก ในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ช่วยให้คุณมีความสะดวกสบายในการเดินทางไปพิพิธภัณฑ์หินตกได้ง่าย อีกทั้งยังได้พักผ่อนอย่างสะดวกสบายอีกด้วย
2.พิพิธภัณฑ์ทางรถไฟไทย-พม่า กาญจนบุรี
พิพิธภัณฑ์รถไฟ กาญจนบุรี เป็นพิพิธภัณฑ์ที่ตั้งอยู่ใกล้ ๆ กับสุสานทหารสัมพันธมิตรดอนรัก ภายในพิพิธภัณจะฑ์จัดแสดงประวัติศาสตร์ทางรถไฟสายมรณะ ที่เริ่มต้นจากสถานีชุมทางหนองปลาดุกถึงสถานีตันบิวซายัต ประเทศพม่า ภายในพิพิธภัณฑ์ทางรถไฟไทย-พม่า กาญจนบุรีบอกเล่าเรื่องราวตั้งแต่การเข้ามาของทหารญี่ปุ่น การก่อสร้างทางรถไฟ สภาพชีวิตในค่ายเชลยศึก การแพทย์ ไปจนถึงเหตุการณ์หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ช่วยให้คุณได้ศึกษาประวัติศาสตร์ได้อย่างเหมาะสม
3.พิพิธภัณฑ์อักษะเชลยศึก
พิพิธภัณฑ์สงครามอักษะและเชลยศึก หรือบางคนอาจจะคุ้นชินในชื่อพิพิธภัณฑ์อักษะ กาญจนบุรีจัดตั้งโดยเจ้าคุณพระเทพปัญญาสุธี ภายในวัดไชยชุมพลชนะสงคราม ซึ่งพิพิธภัณฑ์อักษะ กาญจนบุรีนั้นแบ่งการจัดแสดงเป็น 3 ส่วนหลัก ได้แก่ อาคารจำลองที่พักเชลยศึกที่สร้างจากไม้ไผ่และหลังคามุงจาก ส่วนจัดแสดงภาพถ่ายและภาพเขียนที่ถ่ายทอดชีวิตของเชลยศึก และส่วนจัดแสดงเครื่องใช้ของเชลยศึกที่เคยนำมาแลกอาหาร รวมถึงอาวุธปืน ระเบิด และอุปกรณ์เครื่องใช้ต่าง ๆ
4.ศูนย์ประวัติศาสตร์ช่องเขาขาด พิพิธภัณฑสถานแห่งความทรงจำ
ช่องเขาขาดหรือ “ช่องไฟนรก” เป็นพิพิธภัณฑ์ที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างรัฐบาลไทยและออสเตรเลีย สำหรับพิพิธภัณฑ์ช่องเขาขาด กาญจนบุรีนั้นตั้งอยู่ในบริเวณเา้นทางของการสร้างทางรถไฟในสมัยก่อน ซึ่งเป็นจุดยากลำบากที่สุดของการสร้างทางรถไฟสายมรณะ ภายในมีการจัดแสดงประวัติความเป็นมา มินิเธียเตอร์ฉายภาพยนตร์เงียบขาว-ดำจากเหตุการณ์จริง พร้อมเส้นทางเดินชมร่องรอยทางรถไฟ และประติมากรรม “อ่างแห่งสันติ” ที่ตั้งอยู่ในจุดชมวิวสวยงาม
5.พิพิธภัณฑ์บ้านเก่า
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเก่าเป็นพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีแห่งแรกของไทยที่สร้างขึ้นบนแหล่งขุดค้นทางโบราณคดี ภายในจัดแสดงโบราณวัตถุอายุกว่า 3,100-5,000 ปี อาคารจัดแสดงได้รับการออกแบบโดยได้แรงบันดาลใจจากหลุมขุดค้น มีสกายวอล์คให้ชมวิวแม่น้ำแควน้อย นำเสนอเรื่องราว “วัฒนธรรมบ้านเก่า” ผ่านหุ่นจำลองวิถีชีวิต 12 ชุด และจัดแสดงหม้อสามขาซึ่งเป็นภาชนะเฉพาะของวัฒนธรรมนี้ด้วย
6.พิพิธภัณฑ์เมืองกาญจน์
อีกหนึ่งพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีที่อยากแนะนำคือพิพิธภัณฑ์เมืองกาญจน์ เป็นพิพิธภัณฑ์ที่เปลี่ยนจวนผู้ว่าราชการจังหวัดกาญจนบุรีหลังเก่านำมาบูรณะอย่างงดงาม โดยเฉพาะงานสถาปัตยกรรมที่ยังคงเอกลักษณ์ดั้งเดิม นำเสนอเรื่องราวของจังหวัดกาญจนบุรีในแต่ละยุคสมัย และสถานที่สำคัญของย่านปากแพรก เช่น โรงงานกระดาษ กำแพงเมืองเก่า ประตูเมือง และอาคารบ้านเรือนเก่าที่มีเรื่องราวเล่าขานเป็นตำนาน เปิดให้เข้าชมฟรีทุกวันไม่เว้นวันหยุดราชการ
7.เมืองมัลลิกา ร.ศ.๑๒๔
เมืองมัลลิกาเป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิตบนพื้นที่ 60 ไร่ที่จำลองบรรยากาศสมัยรัชกาลที่ 5 ช่วงยุคเลิกทาส ที่มีการนำนำเสนอวิถีชีวิต การค้าขาย และศิลปวัฒนธรรมสมัยก่อน นอกจากนี้ภายในพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีแห่งนี้ยังมีร้านอาหารไทยโบราณและขนมไทยต้นตำรับให้คุณได้ลิ้มลองมากมาย พร้อมให้ผู้เข้าชมสามารถเช่าชุดไทยสวมใส่ถ่ายภาพเก็บเป็นที่ระลึกภายในเมืองมัลลิกา ร.ศ.๑๒๔ ได้อีกด้วย
8.โรงงานกระดาษกาญจนบุรี
โรงงานกระดาษกาญจนบุรีก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2476 เป็นโรงงานกระดาษแห่งที่ 2 ของประเทศไทยและเป็นแห่งแรกที่ผลิตธนบัตรไทยจากเยื่อไม้ไผ่ อาคารได้รับการออกแบบในสไตล์ยุโรปสมัยกลางโดยบริษัทจากเยอรมัน ประกอบด้วยอาคารโรงงาน กองทำเยื่อ และโรงคลอรีน ปัจจุบันอยู่ภายใต้การดูแลขององค์การบริหารส่วนจังหวัดกาญจนบุรี เปิดเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์เพื่อให้ประชาชนได้เรียนรู้ เป็นอีกหนึ่งพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีที่น่าสนใจ
9.พิพิธภัณฑ์ธรณีศาสตร์
อีกหนึ่งพิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีที่น่าสนใจไม่แพ้ที่อื่น ๆ คือ พิพิธภัณฑ์ธรณีศาสตร์เป็นศูนย์การเรียนรู้ที่รวบรวมตัวอย่างหินแร่ธาตุและฟอสซิลจากทั่วประเทศไทยและนานาประเทศ ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ มหาวิทยาลัย และองค์กรต่าง ๆ ในการนำสื่อและวัสดุมาจัดแสดง นอกจากนี้ยังมีการสร้างวัสดุจำลองจากยุคต่าง ๆ เพื่อให้ผู้ที่เข้าชมได้ศึกษา ซึ่งพิพิธภัณฑ์ยังนำเทคโนโลยีมาใช้โดยมีบริการทัวร์เสมือนจริงให้ผู้สนใจได้เข้าชมผ่านระบบออนไลน์ด้วย
สรุป
พิพิธภัณฑ์กาญจนบุรีทั้ง 9 แห่งล้วนมีเอกลักษณ์และความสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่แตกต่างกัน ไม่ว่าจะเป็นการบอกเล่าเรื่องราวสงครามโลกครั้งที่ 2 ผ่านทางรถไฟสายมรณะ การจัดแสดงโบราณวัตถุยุคก่อนประวัติศาสตร์ การจำลองวิถีชีวิตไทยในอดีต หรือแม้แต่การนำเสนอความรู้ด้านธรณีวิทยา ทำให้กาญจนบุรีเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่สำคัญของประเทศไทย เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจศึกษาประวัติศาสตร์และต้องการสัมผัสเรื่องราวในอดีตอย่างใกล้ชิด